Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego został powołany uchwałą Rady Ministrów z 26 marca 1945  r. Formacja ta stanowiła „zbrojne ramię” Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Wojska wewnętrzne występowały jedynie w krajach komunistycznych. W przeciwieństwie do tradycyjnej armii ich przeciwnikiem nie był wróg zewnętrzny, lecz obywatele własnego państwa. Bezpośrednim wzorem dla tych formacji były istniejące w Związku Sowieckim Wojska Wewnętrzne NKWD. Koncepcja tego typu oddziałów wynikała z doświadczeń pierwszych lat władzy sowieckiej w Rosji. Bazą dla formowania KBW był Polski Samodzielny Batalion Specjalny. Jednostka ta utworzona 18 października 1943  r. w ZSRS była przeznaczona do działań dywersyjnych i wywiadowczych na tyłach przeciwnika. Wraz z wkroczeniem wojsk sowieckich na ziemie polskie i utworzeniem tzw. Polski Lubelskiej postanowiono rozbudować ten oddział w Wojska Wewnętrzne, a następnie w Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Zgodnie z uchwałą Rady Ministrów z 26 marca 1945  r. o powołaniu Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego zostało utworzonych szesnaście pułków kawalerii – po jednym w każdym z województw. Pion polityczno-wychowawczy miał za zadanie indoktrynować żołnierzy w duchu komunizmu, dbać o dyscyplinę oraz kontrolę nad oficerami i żołnierzami. W Korpusie Bezpieczeństwa Wewnętrznego indoktrynacja żołnierzy miała szczególne znaczenie. Od momentu, gdy odrzucono koncepcję tworzenia jednostki na bazie jedynie pewnych politycznie ludzi, aparat polityczno-wychowawczy otrzymał zadanie wyszkolenia żołnierza, który byłby w stanie bez moralnych rozterek walczyć z podziemiem niepodległościowym. „Trzeba, aby nasze wydziały propagandowe doprowadziły do świadomości każdego nowo zaciągniętego żołnierza sens toczącej się walki politycznej w Polsce” – zapisano w okólniku KC PPR w sprawie rekrutacji. Dlatego struktura wydziałów politycznych w pułkach i batalionach KBW była wyjątkowo rozbudowana i odpowiadała analogicznym strukturom w dywizjach i pułkach WP.